Kwestia, czy rozliczenia z tytułu poniesionych przez zamawiającego kosztów usuwania wad wykonanych na jego rzecz prac podlegają VAT, czy też pozostają poza jego zakresem z uwagi na ich odszkodowawczy charakter, nadal nie jest jednoznacznie nierozstrzygnięta. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach wydał interpretację indywidualną sprzeczną ze stanowiskiem sądów administracyjnych.
Interpretacja indywidualna z dnia 14 kwietnia 2015 r. Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 14 kwietnia 2015 r. sygn. IBPP2/4512-75/15/IK
Organ podatkowy rozważał trzy sytuacje:
1. Dostawca/usługodawca nie zareaguje na zgłoszenie reklamacyjne/gwarancyjne, w związku z czym, zamawiający usunie wadę samodzielnie lub zleci jej usunięcie na koszt i ryzyko dostawcy/usługodawcy, dochodząc następnie obciążenia tymi kosztami dostawcy/usługodawcy;
2. Dostawca/usługodawca zareaguje na zgłoszenie reklamacyjne/gwarancyjne, kwestionując swoją odpowiedzialność za wadę, w związku z czym, zamawiający usunie wadę samodzielnie lub zleci jej usunięcie na koszt i ryzyko dostawcy/usługodawcy, dochodząc następnie obciążenia tymi kosztami dostawcy/usługodawcy;
3. Dostawca/usługodawca zareaguje na zgłoszenie reklamacyjne/gwarancyjne, nie kwestionując swojej odpowiedzialności za wadę, ale uzgadniając z zamawiającym, że na jego koszt, wadę tę usunie sam zamawiający (siłami własnymi lub zlecając innemu podwykonawcy).
W przypadku dwóch pierwszych sytuacji organ podatkowy uznał, że obciążenie dostawcy/usługodawcy kosztami usunięcia wad nie podlega VAT, w trzecim przypadku uznał je za wynagrodzenie za wykonaną usługę, opodatkowane VAT.
Stanowisko w tym zakresie sądów administracyjnych w tym zakresie jest odmienne, o czym świadczą:
A) wyrok WSA w Krakowie z 29.10.2014 sygn. I SĄ/Kr 1089/14, w którym sąd jednoznacznie uznał, że również w przypadku porozumienia co do samodzielnego usunięcia wad przez zlecającego, za zwrotem kosztów przez wykonawcę, nie mamy do czynienia z usługą, lecz świadczeniem o charakterze odszkodowawczym, pozostającym poza zakresem VAT.
B) wyrok NSA w Warszawie z 21.10.2014 sygn. I FSK/1571/13, w którym sąd uznał, że „za usługę nie może być uznany sam zwrot kosztów dokonany przez wykonawcę, który nie wykonał swojego zobowiązania wobec inwestora. Brak jest bowiem elementu wzajemności. Zwrot ten jest sposobem rozliczenia się pomiędzy stronami umowy, jest czynnością o charakterze cywilnoprawnym dokonaną w celu realizacji roszczeń wynikających z rękojmi za wady a nie świadczeniem usługi.”
Sąd podniósł tu też, iż brak było podstaw faktycznych do uznania, że spełnione zostały przesłanki do zastosowania refakturowania. Po pierwsze, ze stanu faktycznego sprawy nie wynika, aby odbiorcą usług polegających na usunięciu wad budynku przez podmioty trzecie był wykonawca. Skoro ze stanu faktycznego nie wynikało, że rzeczywistym odbiorcą usług (robót budowlanych) był wykonawca, to brak było podstaw do refakturowania kosztów tych robót. Zlecając naprawienie wad podmiotom trzecim zamawiający nie działała ani w imieniu własnym na rzecz wykonawcy ani w imieniu i na rzecz wykonawcy.
